Jonge wetenschapper
ontmoet ervaren consultant
‘Sinds honderden jaren bestuderen wetenschappers de natuur. We weten steeds beter hoe die werkt. Ondertussen zijn we in een tijdperk aangekomen waarbij biologie steeds meer engineering wordt. Aangezien we DNA konden ontrafelen, kunnen we nu ook nieuwe combinaties in het DNA maken waardoor organismen ook nieuwe dingen kunnen.’
Lucien De Busscher is Life Sciences Lead Partner EMEIA bij EY
‘Ik ben verantwoordelijk voor de lifesciences bij EY. Hoewel ik handelsingenieur en rechten studeerde, ben ik na zeventien jaar in deze sector goed op de hoogte van de jongste wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen. Bij EY helpen we farmaceutische bedrijven, biotechspelers en de leveranciers van medische devices met hun strategie, de optimalisatie van hun R&D, commercialisering van producten, enz. Natuurlijk blijft advies belangrijk. Maar de volgende jaren evolueert onze taak ongetwijfeld naar het aanbieden van dataplatformen als service. Pointellis is daarvan het meest recente voorbeeld.’
De kostprijs van eeuwig leven
Lucien De Busscher: ‘We willen allemaal eeuwig of minstens lang en gezond leven. Nieuwe technologie, zoals cel- en gentherapie in de oncologie, leidt tot spectaculaire resultaten De kostprijs voor zulke behandelingen ligt veel hoger dan de traditionele radio- en chemotherapie. De meeste Belgen vinden dat de overheid dat moet betalen, maar ad infinitum kan dat niet, tenzij we werken tot we 105 zijn.’
Uitgaven kankerbehandeling door ziekteverzekering in miljoen
Nadine Bongaerts: ‘Op lange termijn gaat de prijs voor nieuwe therapieën naar omlaag. Tegelijk kunnen we werken aan de laag boven de genetica, de epigenetica. Als we die beter begrijpen, kunnen we ziektes ook tegenhouden. We evolueren dan van symptoombestrijding naar preventie, waardoor je kosten reduceert. De middelen die je daarmee uitspaart, kan je aan gepersonaliseerde geneeskunde besteden.’
‘Nu ga je naar de dokter als je ziek bent. Idealiter scannen we ieders DNA en een aantal andere parameters zoals de bloedwaarden, en krijg je een totaalplaatje. Zo kom je te weten dat je bijvoorbeeld minder rood vlees moet eten, omdat je een verhoogd risico hebt op darmkanker.’
Epigenetica biedt meer inzicht in kanker en andere ziekten. Niet alleen genen in het DNA, maar ook scheikundige stoffen óp het DNA spelen een rol bij welke kenmerken we hebben. De eerste epigenetische geneesmiddelen zijn er al. En nu wordt het steeds duidelijker hoe levensstijl en voeding een rol spelen in het veranderen van de epigenetica en dus de gezondheid. Hier leest u meer.
De switch naar precisiegeneeskunde
Nadine Bongaerts: ‘Het lastige met preventieve geneeskunde? Er is geen incentive voor de bedrijven. Ze raken hun klanten kwijt. De overheid moet hierin wel een rol spelen of de bedrijven moeten zich inzetten op businesspreventiemodellen.’
Lucien De Busscher: ‘In België zijn we het niet gewend om met zorgverzekeraars te werken. In de VS onderschrijf je privé of als bedrijf een gezondheidscontract. Farmabedrijven of aanbieders van gezondheidsdiensten mogen pas leveren aan die zorgverzekeraars als ze aantonen dat de outcome van de patiënt significant verbetert. De berekening van die outcome gebeurt door onafhankelijke gezondheidseconomen. Ook de patiënt krijgt verantwoordelijkheid. Via apps kan hij bijvoorbeeld zijn medicatietrouw of zijn dieet aantonen. Omada Health en Welldoc in de VS houden zich bezig met diabetes type II. Door in te spelen op het gedrag van de patiënt, dankzij monitoring van zijn dieet, zijn gedrag en de inname van medicatie wordt de behandeling in vele gevallen dubbel zo effectief.’
Nadine Bongaerts: ‘Bedrijven als Google of Amazon zijn erg geïnteresseerd in lifesciences. Volgens mij zijn ze bijvoorbeeld bezig met een eigen verzekeringsmaatschappij. Google beschikt al over ongelooflijk veel data. Als je die combineert met genetische data, kan zo’n speler jouw gedrag en jouw levensstijl nog beter begrijpen en ook aangeven wat je moet doen en laten om gezond te blijven. Dat is hypergepersonaliseerd.’
‘Met preventieve geneeskunde raken bedrijven hun klanten kwijt.’— @nadinebongaertsNadine Bongaerts, synthetisch bioloog
Het jaarlijks aantal nieuwe kankergevallen tegen 2030
Bron: WHO
Een nieuw ecosysteem
Nadine Bongaerts: ‘De innovatiekracht komt van start-ups. In Silicon Valley en Boston hebben ze veel meer door dat dit de nieuwe revolutie wordt. We moeten hier goed over nadenken. Ons ecosysteem is erg gefragmenteerd. In Europa houden we het nog veel meer op artificiële intelligentie en deep learning, die natuurlijk ook wel belangrijk zijn voor de biorevolutie.’
Lucien De Busscher: ‘Bij EY zijn we gespecialiseerd in het matchen van bedrijven. De grote spelers kunnen niet alle start-ups scannen, zeker niet als die buiten de biotech vallen. We bouwen ook zelf oplossingen en spelen go-between tussen de overheid en farmabedrijven, bijvoorbeeld om de effectiviteit van een medicijn te valideren.’
Nadine Bongaerts: ‘Er zijn zoveel verbeteringen mogelijk. Veel medische onderzoeken worden alleen gedaan met gezonde mannen. Vrouwen nemen ze niet mee, omdat hun hormooncyclus de resultaten kan beïnvloeden. We hebben meer gepersonaliseerde geneeskunde nodig, maar ook meer klinische onderzoeken die een bredere variatie in mensen in acht nemen.’
‘De grote spelers kunnen niet alle start-ups scannen, zeker niet als die buiten de biotech vallen.’— Lucien De Busscher @EY_BelgiumLucien De Busscher partner EY
Pointellis: snel en veilig data vervoeren
Lucien De Busscher: ‘Veel patiënten die celtherapie krijgen, zijn uitbehandeld. Ze hebben vaak maar een paar weken meer te leven. Als laatste redmiddel kijken artsen naar de genetische fout in hun DNA en doen ze een “knip en plak”. Dat proces gebeurt uiteraard niet in het lokale ziekenhuis van de patiënt, maar is een wereldwijde aangelegenheid. Toch moet het snel gaan en is veiligheid enorm belangrijk. Het genetisch materiaal van Marie mag je niet mengen met dat van George.’
‘Samen met Microsoft ontwikkelde EY de oplossing Pointellis. De hele ketting door capteren we data. Met het gebruik van blockchain garanderen we de custody and identity en meteen ook de privacy. Dat vormt een enorme hulp voor de farmabedrijven. Daarnaast is ook de patiënt geholpen, want die weet op elk moment waar zijn staal zit. Tot slot kan ook de overheid hierin meestappen.’
‘Pointellis vult een groot gat in de markt. Deze oplossing komt nog maar een paar honderd patiënten ten goede, maar we zien het exponentieel stijgen. We sloten al acht contracten met grote farmabedrijven. De successen zijn hartverwarmend. Ik ken persoonlijk een Israëlische man die volledig was uitbehandeld in de VS en naar zijn land terugkeerde om afscheid te nemen van zijn vrienden en familie. Hij kwam in een experimenteel immuuntherapieprogramma terecht en drie weken later was hij 100 procent hersteld. Dat zijn niet zomaar verhaaltjes.’
‘Pointellis fungeert als een soort snelweg waarop partners kunnen aansluiten. We moedigen ook start-ups aan om diensten te ontwikkelen die dit platform verrijken. In tegenstelling tot vroeger, waar ze stand alone gedoemd waren om te mislukken. Daarnaast toont Pointellis aan dat EY bereid is te investeren in serviceplatforms, wat start-ups kan aansporen om samen met EY aan gelijkaardige platforms te werken.’
De medische sector bestaat niet meer
Nadine Bongaerts: ‘Succesverhalen hebben we absoluut nodig. Het is belangrijk dat we onze perceptie van de nieuwe technologie veranderen. Er gaat wel eens wat mis, en er kan iemand sterven door celtherapie, maar die onzekerheid moeten we aanvaarden. Je moet niet alles meteen lamleggen. We zijn vaak een tikje te angstig. We kampen al snel met doemscenario’s uit de sciencefiction. We moeten veel praten en informatie uitwisselen, met de hele maatschappij.’
Lucien De Busscher: ‘De medische sector bestaat niet meer. Alle bedrijven die nog in die silologica denken, zijn ten dode opgeschreven. Je moet denken in ecosystemen met patiënten, consumenten, artsen, verzekeringsmaatschappijen, bedrijven, … Verandering gaat niet zo snel, maar er bestaat wel zoiets als een omslagpunt. Plots was er Uber. Plots was er Booking.com. Als je iemand op straat vraagt wat immuuntherapie of DNA sequencing is, antwoordt het merendeel van de mensen: nog nooit van gehoord. Maar over vijf jaar wordt de naambekendheid van cel- en gentherapie iets zoals Uber of Booking. En nog twee jaar later zegt iedereen: je hebt toch geen chemo meer nodig.’
Over vijf jaar wordt cel-en gentherapie iets zoals Uber of Booking.com. Twee jaar later zegt iedereen: ‘je hebt toch geen chemo meer nodig?’.— Lucien De Busscher @EY_BelgiumLucien De Busscher partner EY
Ethische kanttekening
Nadine Bongaerts: ‘Als we beter begrijpen welke fouten in het DNA leiden tot welke ziekten, kan je die ziektes identificeren en het DNA zelf veranderen. Maar daarbij ontstaan lastige veiligheids- en ethische vragen. De druk om gezond te blijven wordt steeds hoger. Alle data, al die nieuwe technologie, geven die nog wel vrijheid? Stel dat ik zwanger word van een kind met een afwijking en artsen stellen dat op tijd vast. Dat kind kan een prima leven leiden, maar de kosten voor de medicijnen lopen hoog op. En de verzekering komt niet tussenbeide, omdat ik voor de bevalling op de hoogte was. Zulke situaties bestaan nog niet, maar ze komen er wel aan, zeker nu de kosten voor de vergrijzing stijgen.’
Lucien De Busscher: ‘En wat gebeurt er als je de hersencapaciteit van de ene vergroot en van de andere niet? Je zou dat als natie kunnen doen, met een kleine wijziging in het DNA het IQ van je bevolking met enkele punten opkrikken. Hiertegen is geen wetgeving opgewassen.’
Nadine Bongaerts: ‘Klopt, babytoerisme bestaat al. In de VS zijn er klinieken waar je het gender of de oogkleur van je kind kan kiezen. Maar hele groepen genetisch wijzigen, dat lijkt me kortzichtig. De natuur laat zien dat variatie het beste werkt. Je kan maar net een ziekte tegenkomen, die precies dat type mensen met die eigenschap aanvalt.’
