Is uw bedrijf klaar voor de volgende geopolitieke brandhaard?
In een wereld waarin geopolitieke brandhaarden snel kunnen opflakkeren en de machtsverhoudingen voortdurend verschuiven, worden bedrijven geconfronteerd met complexe vraagstukken. Zal ik morgen nog kunnen rekenen op mijn huidige leveranciers? Blijven de grondstofprijzen stabiel of dreigt er een nieuwe golf van prijsstijgingen? Hoe bescherm ik mijn intellectueel eigendom in een steeds onzekerder juridisch klimaat? En hoe kan ik de impact van de disruptie minimaliseren en performance maximaliseren?
Leestijd 8 min
In deze longread leert u:
- Waarom geopolitieke kwesties relevanter zijn dan ooit, ook voor kleinere bedrijven.
- Wat onze kenniseconomie kwetsbaar maakt in een context van wereldwijde digitale machtsverschuivingen.
- Welke vier scenario’s u kunt overwegen bij uw voorbereiding op geopolitieke onzekerheden.
- Hoe u praktisch aan de slag kunt gaan om uw bedrijf weerbaarder te maken.
Waarom heeft geopolitiek vandaag impact op ons allemaal?
Hoewel oorlogen en verschuivingen in machtsverhoudingen al sinds mensenheugenis plaatsvinden, is de impact van geopolitiek vandaag duidelijk voelbaar voor élk bedrijf. Door de globalisering van de afgelopen decennia leven we niet langer in een economisch vacuüm.
‘Terwijl internationale ontwikkelingen vroeger vooral multinationale ondernemingen raakten, is geopolitiek nu ook voor de “kleine Belgische onderneming” relevant. Wat er buiten onze landsgrenzen gebeurt, primeert steeds meer op wat er binnen onze grenzen beslist wordt’, zegt Tristan Dhondt, partner bij EY.
‘Wat er zich de laatste jaren heeft ontvouwd – van handelsoorlogen en de energiecrisis tot groeiend protectionisme en opkomend extremisme – heeft niet alleen gevolgen voor de “grote autofabrieken in Duitsland”, maar ook voor de kleine Belgische ondernemingen. Er is niet langer één dominante wereldmacht. Verschillende machtsblokken strijden nu in een digitale race en wedijveren om grondstoffen en energiezekerheid.’
van de CEO’s denkt strategische investeringsplannen aan te passen als gevolg van geopolitieke uitdagingen
Een geplande investering uitstellen of desinvesteren
Toeleveringsketens herschikken
Operationele assets herlokaliseren
Bron: EY CEO Outlook Pulse Survey januari 2024.
Onze regio is een kenniseconomie. Hoe bedreigen geopolitieke ontwikkelingen onze digitale ruggengraat?
Geopolitieke spanningen hebben niet alleen impact op fysieke goederenstromen, maar ook op data, intellectueel eigendom en digitale infrastructuur. ‘In een kenniseconomie zoals de onze zijn data en technologie de levensader van het bedrijfsleven’, vertelt Ingmar Christiaens, partner bij EY.
‘Dit betekent dat bedrijven evenveel aandacht moeten besteden aan de bescherming van hun digitale als fysieke assets. Ze moeten met dezelfde zorg en inzet waken over de veiligheid van hun digitale middelen. Databescherming en cyberveiligheid zijn cruciaal om ervoor te zorgen dat gevoelige informatie niet in handen komt van malafide partijen of vijandige staten.’
De recente geopolitieke spanningen hebben het risico op cyberaanvallen verhoogd, waarvoor niet alleen grote ondernemingen, maar ook kmo’s kwetsbaar zijn. ‘Hackers worden steeds geraffineerder en maken gebruik van geopolitieke instabiliteit om systemen te infiltreren. Naast cyberveiligheid rijst de vraag naar digitale soevereiniteit. Willen we nog dat onze data opgeslagen wordt op een server 10.000 km verderop? De discussie over digitale soevereiniteit heeft gevolgen voor hoe en waar bedrijven hun data opslaan, welke cloudoplossingen ze kiezen en welke partners ze vertrouwen.’
‘Naast cyberveiligheid rijst de vraag naar digitale soevereiniteit. Willen we nog dat onze data opgeslagen wordt op een server 10.000 km verderop?’
Ingmar Christiaens, EY België Technology Consulting Partner
Met welke scenario’s moeten bedrijven rekening houden?
Om met dergelijke geopolitieke onzekerheid om te kunnen gaan en zich snel te kunnen aanpassen aan de marktomstandigheden, is scenario-analyse noodzakelijk: het systematisch onderzoeken van verschillende mogelijke toekomstscenario’s. Bij het vormgeven van hun bedrijfsstrategie moeten CEO’s niet vertrouwen op één voorspelling, maar de zakelijke gevolgen en strategische eisen van verschillende mogelijke scenario’s onderzoeken. Elk bedrijf, ongeacht de industrietak, kent de noodzaak om te transformeren voor de toekomst ‘want wat hen daar bracht, zal hen daar niet brengen’. Volgens EY zijn dit de vier meest plausibele:
Zelfvoorziening overheerst: Allianties verzwakken en de economische groei stagneert. De focus verschuift van wereldwijde handel naar nationale onafhankelijkheid. Landen richten zich steeds meer op het stimuleren van binnenlandse productie en streven naar grotere zelfvoorziening.
Koude Oorlog 2.0: Verharde allianties en ideologische competitie kenmerken dit scenario. Nationalistisch beleid en door de staat geleide economische maatregelen splitsen de wereld opnieuw op in blokken die tegenover elkaar staan, vergelijkbaar met de situatie tijdens de Koude Oorlog. Economische samenwerking vindt voornamelijk plaats binnen deze blokken.
Vrienden eerst: Sterke geopolitieke allianties zijn hier de norm, waarbij handel en kapitaalstromen relatief vrij bewegen tussen bondgenoten. Bedrijven richten hun activiteiten en toeleveringsketens voornamelijk op deze bondgenoten, wat leidt tot ‘friendshoring’ — het verplaatsen van kritieke operaties naar landen met stabiele relaties.
Globalisering light: De wereld blijft grotendeels open voor handel en samenwerking, maar zonder de sterke geopolitieke spanningen die globalisering in het verleden hebben belemmerd. Bedrijven profiteren van wereldwijde handel en investeringen, maar de globalisering is minder diepgaand en meer gericht op stabiliteit en voorspelbaarheid.
Hoe kunnen bedrijven deze scenario’s binnen hun strategie daadwerkelijk vormgeven?
‘Dat begint met een kritische analyse van uw bedrijfsplannen en het uitvoeren van scenario-analyses’, aldus Dhondt. ‘U moet kijken naar uw risico’s en gebruik maken van alle data en macro-economische informatie die u hebt om de verschillende scenario’s te modelleren. Wat is het effect op uw inkomsten, kosten, kapitaaluitgaven, verplichtingen en toeleveringsketens? Wat zijn de risico’s in verschillende scenario’s en wat betekent dit voor uw bedrijf? Met een combinatie van cijfers en out-of-theboxdenken kunt u beter inschatten wat de impact van geopolitieke ontwikkelingen zal zijn en hierop anticiperen, zonder uitsluitend op buikgevoel af te gaan.’
‘Als ondernemer blijft u rustig en behoudt het overzicht. Denk buiten de gebaande paden en zet de mogelijke scenario’s duidelijk op een rij, maar voorkom dat u blijft hangen in een analysis paralysis’, sluit Christiaens aan.
‘Zorg voor een stevige basis, maar wees flexibel genoeg om snel te schakelen als de situatie erom vraagt. Kijk naar allianties en strategische samenwerkingen: hoe kunt u met andere partijen uw positie versterken? Ook in de supply chain is het niet altijd meer “just in time”, maar draait het om zekerheden. Door samen te werken met een klein, flexibel team dat regelmatig bijeenkomt, kunt u samen creatief nadenken over oplossingen, en scenario’s verkennen zonder te blijven steken in besluiteloosheid.’
‘Kijk naar uw risico’s en maak gebruik van alle data en macro-economische informatie die u hebt om de verschillende scenario’s te modelleren.’
Tristan Dhondt, EY België Strategy and Transactions Leader
Wat moet u van deze longread onthouden?
Contact
Tristan Dhondt
EY België Strategy and Transactions Leader
Ingmar Christiaens
EY België Technology Consulting Partner