Het nieuwe normaal schept nieuwe kansen voor de verzekeringssector
De verzekeraar verandert de maatschappij niet, maar hij moet zich snel genoeg aanpassen om een rol te blijven spelen in de maatschappij. Dat heeft de covidcrisis op een pertinente manier duidelijk gemaakt. Ons gedrag verandert waardoor ook onze risico’s veranderen. De verzekeraars moeten daar flexibel en adequaat op reageren.
In het algemeen hield de rendabiliteit en de solvabiliteit van de sector goed stand. Al zijn er grote verschillen tussen de spelers in deze erg diverse markt. Tegelijk zetten bestaande evoluties zich versneld door. Dat zeggen de EY-experts Kris Volkaerts en Katrien De Cauwer.
Kris Volkaerts is Financial Services Insurance Leader bij EY Belgium en heeft zijn hele carrière bij of voor verzekeraars gewerkt.
Katrien De Cauwer is Financial Services Actuarial & CFO Consulting Leader. Zij houdt zich vooral met het financiële en risicoluik van verzekeringen bezig.
De vraag verandert, het aanbod volgt
‘De verzekeringsmarkt maakte de afgelopen jaren een grote evolutie door als gevolg van de lage rente, de regelgeving die complexer wordt en uiteraard de digitalisering. De vraag gaat dieper en de antwoorden moeten omvattender zijn’, zegt Kris Volkaerts.
‘Ook de verwachtingen van de klant veranderen’, pikt Katrien De Cauwer in. ‘In de volatiele context van vandaag moet je kort op de bal spelen. Je moet je aanbod op een flexibele manier bijsturen en inspelen op de vraag van de klant, dat vraagt een compleet nieuw denkkader.’
De coronacrisis heeft die tendensen versterkt, maar er bestaan grote verschillen tussen de verzekeraars onderling en tussen de andere spelers in de sector, denk vooral aan de makelaars en de agenten. Veel tussenpersonen kenden een moeilijk periode, maar sommigen haalden hun beste resultaten ooit, bijvoorbeeld omdat zij voordien al sterk in digitalisering investeerden.
Korte en lange termijn
Tijdens de lockdown verdween het autoverkeer nagenoeg, waardoor er minder ongevallen waren en dus ook minder schadeclaims. ‘Dat is een kortetermijngevolg van de coronacrisis’, legt Volkaerts uit. ‘Maar het is wel belangrijk voor verzekeraars, want autoverzekeringen zijn goed voor ruim 30 procent van de omzet in niet-leven.’ ‘Tien jaar geleden bestonden alleen autoverzekeringen en een occasionele fietsverzekering. Ondertussen is telewerken de norm en zien we de gevolgen van de sensibiliseringscampagnes om weer in de steden te wonen en meer het openbaar vervoer te gebruiken. Als verzekeraar moet je daarop kunnen inspelen. Op lange termijn bestaat maar één zekerheid: over tien jaar ziet die markt er heel anders uit.’
De klap van de coronacrisis kan nog komen
De financiële impact van de coronacrisis op de verzekeringssector is een complex verhaal met weinig zwart of wit. ‘Eerder één met vele nuances’, zegt De Cauwer.
Premie-inkomsten
Op korte termijn konden die voor sommige takken flink zakken, zoals kredietverzekeringen en arbeidsongevallen. En hoewel de totale hoeveelheid spaargeld in België aangroeide, verminderden de premie-inkomsten van individuele levensverzekeringen. Wellicht omdat het, in vergelijking met de bancaire tegenhangers, eerder complexe producten zijn die de verzekeraars vaak nog niet digitaal aanbieden.
Schadeclaims
Het merendeel van de schadeverzekeraars zag een forse terugval, denk maar aan auto-ongevallen of inbraken. Voor hospitalisatieverzekeringen is vooral de langetermijnimpact van onder andere uitgestelde consultaties moeilijk in te schatten.
Beleggings- en investeringsinkomsten
Op korte termijn waren er grote schommelingen in aandelenkoersen en obligaties, maar verzekeraars beleggen hoofdzakelijk op lange termijn. De effectieve impact op het financieel rendement hangt af van de mate waarin de beurzen zich herstellen en de stabiliteit terugkeert. Er bestaat vooral grote onzekerheid over de impact op vastgoed. Veel verzekeraars beschikken over een grote vastgoedportefeuille: de kans bestaat dat er in de toekomst minder vraag is naar kantoren en commercieel vastgoed, met een mogelijke impact op het rendement tot gevolg.
De planning- en controledepartementen van de verzekeraars staan voor een belangrijke uitdaging. Ze moeten de impact op hun specifieke situatie zo goed mogelijk inschatten en maatregelen uitwerken ter bescherming van hun financiële situatie. Bij elke speler is dat anders.
Toch schat De Cauwer de situatie in het algemeen niet problematisch in. ‘Voor jaareinde 2019 publiceerde de Nationale Bank een gemiddelde solvabiliteitsratio van 187 procent, dat is ruimschoots voldoende. Midden mei zakte die wel naar 165 procent, nog steeds ruimschoots voldoende. De kortetermijnimpact van de crisis op de solvabiliteit van de Belgische verzekeringssector bleef dus beperkt, mede dankzij het volatility adjustment-mechanisme. Dankzij dit mechanisme wordt het langetermijnkarakter van de investeringen van verzekeraars in rekening genomen bij de bepaling van hun solvabiliteitsvereisten. Toch zijn er nichespelers wier solvabiliteit onder druk kwam te staan. En wat de lange termijn betreft: ook hier geldt dat elke verzekeraar voor de uitdaging staat in te schatten hoe de coronacrisis zijn solvabiliteit in de toekomst zal beïnvloeden en welke maatregelen hij moet nemen om die te beschermen. Ook dat is voor elke speler een ander verhaal’
Nieuwe situatie schept nieuwe kansen
‘De activiteit leven was vroeger vooral gericht op sparen. Gezien de lage intrestvoeten is dat onhoudbaar voor de verzekeraars en minder interessant voor de verzekeringsnemer. De laatste jaren zien we in deze context duidelijk een verschuiving naar bescherming, denk bijvoorbeeld aan gewaarborgd inkomen of invaliditeit, zegt Volkaerts. De pandemie heeft hierop een bijkomend licht laten schijnen.
‘De coronacrisis heeft de vraag naar een aantal verzekeringen meer pertinent gemaakt. De meest in het oog springende voorbeelden zijn de vraag naar de fiets- en de cyberverzekering. Een “digitale pandemie” waarbij het wereldwijde web tilt slaat is zeker niet uitgesloten. Het is niet aan de verzekeraars om zo’n scenario te vermijden, maar ze hebben wel hun rol te spelen in preventie en bescherming.’
‘Verzekeraars zetten altijd al in op preventie en dat zal alleen maar toenemen. Ze helpen de risico’s te verkleinen, bijvoorbeeld als het over cyberveiligheid gaat, maar ook preventie op de werkvloer, telematica of gezondheidstrackers. Als het over IoT gaat, is het altijd balanceren op de flinterdunne grens met de privacyregels.’
De coronacrisis als digitale katalysator
De pandemie heeft de digitalisering in een stroomversnelling gebracht. ‘Een goed voorbeeld is alles wat te maken heeft met documenten. Als je vanop afstand werkt, moet je wel papierloos kunnen handelen. De digitalisering van de vele in- en uitgaande documenten ging tijdens de coronacrisis over van een evolutie naar een revolutie’, zegt Volkaerts.
‘De verzekeringsbedrijven hebben voor het eerst een zware impact op hun operaties ondervonden. Tot nog toe konden ze altijd goed de noodzakelijk capaciteit voorspellen, ook bijvoorbeeld de (seizoens-)pieken. Aan deze voorspelbaarheid kwam de laatste maanden een einde door bijvoorbeeld een terugval in de vraag naar individuele levensverzekeringen of te behandelen claims. Verzekeraars moesten de voorbije maanden dus creatief omgaan met hun medewerkersbestand’, legt Volkaerts uit.
‘En daarin kunnen ze een voorbeeld nemen aan de ziekenhuizen. Die slaagden erin hele afdelingen om te schalen, mensen op te leiden, flexibiliteit te eisen en te investeren in kennismanagement. Digitaliseren tot de eindklant is een uitdaging voor de verzekeraars, maar hun organisatie zelf wendbaar maken is dat evenzeer. Het succes van de toekomst hangt af van hun reactiesnelheid.’
Maatschappelijke rol van verzekeraars wordt breder
Het DNA van de verzekeraars bestaat erin risico’s te beperken. ‘En de aandacht voor die maatschappelijke rol neemt alleen maar toe, mede versterkt door de coronacrisis’, stelt De Cauwer vast. ‘Het is een tendens die al gaande was en die moet gezien worden in het breder kader van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties, het Klimaatakkoord van Parijs … Ook hier past de sector zich aan en bestaat de verwachting dat de bijdrage aan een duurzame samenleving een succesfactor voor de toekomst wordt. Ik denk bijvoorbeeld aan een duurzaam investeringsbeleid en productaanbod, het reduceren van de eigen ecologische voetafdruk en het inzetten op een duurzaam personeelsbeleid dat gestoeld zal zijn op het nieuwe normaal van (tele-)werken en een opleidingsbeleid met aandacht voor de eindeloopbaanproblematiek.’
‘Daarnaast neemt de aandacht voor niet-financiële rapportering toe. Welke acties en activiteiten zetten de bedrijven op stapel in hun streven naar duurzaamheid? De vraag komt meer en meer van de regelgever, maar ze komt al langer vanuit de consument en de (potentiële) werknemer en zet zaken in beweging. Denk bijvoorbeeld aan de inzet voor gendergelijkheid: het charter ‘Genderdiversity in Finance’ van Women in Finance, de organisatie die streeft naar genderdiversiteit in de Belgische financiële sector, werd ondertekend door veertig financiële instellingen, waaronder vele verzekeraars.’
Contact